نقدی بر رمان«اللّص و الکلاب» اثر «نجیب محفوظ» از منظر فنّ توصیف

رمان یکی ازانواع ادبی جدید است که دراوایل قرن بیستم،به عنوان یک فنّ ادبی مستقل،جایگاه خودرادرادبیات عربی محکم کرد.این گونه­ی ادبی دربیان مسائل مربوط به زندگی انسان معاصرکه بامعضلات خاصّ دنیای خوددست وپنجه نرم می­کند،از توان بالایی برخوردار است و توجّه بسیاری از نویسندگان خوش ذوق را به خود جلب کرده است؛ یکی از این نویسندگان معاصر عرب«نجیب محفوظ»است که علاوه بر داستان کوتاه، در زمینه­ی رمان نیز آثار ارزشمندی را به رشته­ی تحریر درآورده است. از آن­جا که اغلب پژوهش­های نقد معاصر- که پیرامون آثار منثور به­ویژه داستان، رمان و نمایش­نامه صورت می­گیرد - پژوهشگران فقط به بررسی عناصر داستان می­پردازند،در این مقاله سعی شده تا فنّ «توصیف» به عنوان مهم­ترین شیوه­ای که سهم بسزایی در تبیین این عناصر و به دنبال آن سنجش مهارت­های نویسندگان دارد، در رمان«اللّص و الکلاب» اثر «نجیب محفوظ»،مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد. برای تحقّق این هدف، پس از نگاهی گذرا بر زندگی و پاره­ای از آثار ادبی «نجیب محفوظ» اقدام به تعریف فنّ توصیف در ادبیات داستانی و برشمردن اقسام و ابزار این فن نموده و آن گاه به نقد و تحلیل این رمان بر پایه­ی معیارهای مذکور پرداخته شده تامهارت «نجیب محفوظ»در فنّ توصیف نیز در ترازوی نقد قرار گیرد. از جمله دستاوردهای این پژوهش آن است که «نجیب محفوظ» با به کارگیری فن توصیف و شیوه­ها و ابزارهای گوناگون آن، علاوه بر توفیق در انتقال عواطف و حالات درونی شخصیت­های رمان به خواننده، وی را به خوبی در جریان حوادث رمان قرار داده و تصویر بسیار ملموسی از فضای رمان ارائه کرده است.